استانداردهای جوشکاری مدارکی هستند که فعالیت‌های جوشکاری را مدیریت و هدایت می‌کنند. استانداردها توصیف کننده ملزومات فنی برای مواد، فرآیندها، محصولات، سیستم‌ها و یا خدمات هستند . همچنین استانداردها اطلاعاتی درباره تجهیزات، روش‌ها و تست‌های مورد نیاز ارائه می‌دهند. استاندارد جوش شامل جوشکاری گاز و قوس الکتریکی به شکل پیوند لب به لب، سپری و حفره‌ای می‌شود. این استاندارد برای لوله‌های فولاد کربنی و کم آلیاژ کارایی دارد. این لوله‌ها نیز جهت انتقال گاز، نفت خام، مشتقات نفتی و… مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین، برای انجام جوشکاری میتوان از روش‌های مختلفی استفاده کرد، اما در تمام آنها باید به استانداردها و دستورالعمل‌های جوشکاری پایبند بود. عدم رعایت استاندارد جوش ممکن است خسارت‌های جانی و مالی زیادی به صنعتگران تحمیل کند. بنابراین، استاندارد جوشکاری یکی از نکات بسیار مهم در دنیای صنعت است که باید مورد توجه قرار گرفته شود.
سازمان‌های ASME،AWS و API دارای دستورالعمل‌ها و استانداردهای جوشکاری مشخصی برای هر قطعه یا سازه‌ای هستند، که اجرای آنها ایمنی کار را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. با توجه به نوع پروژه میتوان از دو یا چند استاندارد استفاده نمود. این استانداردها شامل فرآیندهایی هستند که از قبل از جوشکاری آغاز و پس از آن نیز تا پایان آن ادامه می‌یابند. متخصصین و تکنسین‌های جوشکاری می‌توانند با کمک این استانداردها مراحل آماده‌سازی قطعه یا سازه، نحوه جوشکاری، شرایط جوشکاری، روش بازرسی و تایید جوش را فرا بگیرند.
یادگیری تخصصی دستورالعمل های جوشکاری تاثیر مهمی در انجام صحیح کلیه عملیات جوشکاری دارد. قبل از آغاز جوشکاری باید دستورالعمل جوشکاری Welding Procedure Specification و یا به اختصار WPS را تهیه نمود. معمولا بر حسب نیاز از دو یا چند کد مختلف برای تهیه دستورالعمل‌ها و استانداردهای جوشکاری استفاده می‌شود. برای مثال میتوان به مراحل آماده‌سازی قطعه، انتخاب روش جوشکاری و یا الکترود مناسب، وضعیت جوشکاری و یا آمپر جوشکاری و همچنین شیوه بازرسی و تایید جوش اشاره نمود. معمولاً بسته به نوع قطعه در فرآیند جوشکاری از انواع استانداردهای ASME، AWS و API استفاده می‌شود.
انواع استانداردهای جوشکاری:
۱.استاندارد AWS: انجمن جوشکاری آمریکا American Welding Society یا به اختصار AWS، یک موسسه علمی و تحقیقاتی در زمینه جوشکاری و لحیم کاری و همچنین فرآیندهای مرتبط با استانداردهای جوشکاری در کشور آمریکا می‌باشد. برخی استاندارهای AWS به شرح زیر هستند:
استاندارد AWS D10.10: استاندارد پیشنهادات فنی درباره گرمایش موضعی سرجوش‌های پایپینگ و لوله‌گذاری می‌باشد. تعیین گرمایش موضعی سرجوش‌های پایپینگ و عملیات حرارتی سرجوش یکی از تکنیک‌های افزایش مقاومت، استحکام و خواص مکانیکی جوش بوده که موضوع اصلی این استاندارد است.
استاندارد AWS A5.18: جهت ارزیابی الکترودهای موجود برای جوشکاری قوسی در فولادهای کربنی بوده و ازاستانداردهای مهم جوشکاری قوسی با گاز محافظ می‌باشد که به بررسی الکترودهای مورد نیاز این جوشکاری برای کار با کربن استیل می‌پردازد.
استاندارد AWS A5.4 : در مورد. الکترودهای جوشکاری SMAW می‌باشد. جوشکاری قوس الکتریکی Shielded Metal Arc Welding. که به اختصار SMAW نامیده می‌شود، یکی.از قدیمی‌ترین روش‌های جوشکاری فلزات. بوده و هنوز هم محبوبیت بالایی دارد.
استاندارد AWS A5.30 : مربوط به فیلرهای مصرفی جوشکاری و نحوه به کارگیری آنها بوده و به طور کامل به نکات فنی فیلرهای (Filler) مورد استفاده در عملیات جوشکاری پرداخته که کاربردهای فراوانی در جوشکاری و بازرسی جوش در صنایع نفت و گاز دارد.
استاندارد AWS D1.1 : مربوط به کدهای موجود برای جوشکاری می‌باشد. این استاندارد مربوط به جوشکاری سازههای فولادی می‌باشد که شناخته شده‌ترین کد ارائه شده توسط انجمن جوشکاری آمریکا AWS است.
۲.استاندارد ASME: استاندارد American Society of Mechanical Engineers یا به اختصار ASME تقریبا مشابه AWS است؛ با این تفاوت که فعالیت گسترده‌تری در رشته مکانیک و احداث سازههای مختلف دارد. رعایت دستورالعمل‌های ASME نیز در جوشکاری حائز اهمیت است. برخی استاندارهای ASME به شرح زیر هستند:
استاندارد ASME SECTION 2: این استاندارد برای تعیین متریال جوشکاری تعریف شده و در یک جوشکاری ایده‌آل و استاندارد باید متریال‌های جوشکاری بر اساس این استاندارد انتخاب شوند.
استاندارد ASME SECTION 8: این استاندارد برای انتخاب قطعات مورد نیاز برای ساخت منابع تحت فشار تعریف شده است.
استاندارد ASME SECTION 9: انتخاب روش جوشکاری مناسب و پیکر معیارهای مرتبط با روش جوشکاری بر حسب این استاندارد انجام می‌شود. همچنین معیارهای چگونگی بازرسی جوش نیز برای اساس این استاندارد تعیین می‌شود.
استاندارد ASME SECTION 5: این استاندارد تمامی مباحث مرتبط با بازرسی جوش را دربر دارد.
استاندارد ASME B16.25: این استاندارد در خطوط لوله های جوش شونده برای لبه بکار می‌رود.
استاندارد ASME B16.9: این استاندارد جهت فیتینگ‌های جوشکاری استفاده می‌شود.
استاندارد ASME B16.49: این استاندارد جهت لبه سازی جوش‌های خم تعریف شده است.
۳.استاندارد API: سازمان API با نام کامل American Petroleum institute در حوزه تحقیق و توسعه تولید و بهره‌برداری اصولی از لوله‌های نفتی و گازی به فعالیت می‌پردازد. عمل به استاندارد API می‌تواند به پیشبرد با کیفیت سیستم‌های لوله‌کشی کمک شایانی کند.
استاندارد API 2X: برای تست NDT استراکچرهای خشکی استفاده می‌شود.
استاندارد API 1104: مهم‌ترین استاندارد برای جوشکاری خطوط لوله استاندارد API 1104 می‌باشد.
استاندارد API 1111: در این استاندارد به طراحی و شناخت و تعمیر خطوط لوله سازههای OFFSHORE می‌باشد.
استاندارد API 1110: از این استاندارد برای بازرسی و تست خطوط لوله انتقال استفاده می‌شود.
استاندارد API 598: این استاندارد برای بررسی ولوها استفاده می‌شود.
استاندارد API RP 572: برای بازررسی و تست مخازن تحت فشار از این استاندارد استفاده می‌شود.
استاندارد API 20D: این استاندارد منحصراً به بررسی و چگونگی آزمون‌های NDT برای تجهیزات نفت و گاز می‌پردازد.
استاندارد API 582: این استاندارد روش‌های جوشکاری را در صنایع نفت و گاز بررسی می‌کند.
استاندارد API 577: مباحث جوشکاری و بازرسی آن در این استاندارد آورده شده است.
تمامی استانداردهایی که در بالا آورده شده‌اند در نوشتن WPS استفاده می‌شوند. یک مهندس جوش با استفاده از استاندارد جوشکاری، دستورالعمل جوشکاری را تهیه می‌کند.
